ΜΑΚΕΔΟΝΙΚΟΣ ΑΓΩΝΑΣ
Ο «ΑΚΗΡΥΧΤΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΤΗΣ ΕΘΝΙΚΗΣ ΟΛΟΚΛΗΡΩΣΗΣ
Ο Μακεδονικός Αγώνας δεν μπορεί να χαρακτηριστεί «πόλεμος» με τη στενή έννοια του όρου. Ήταν ένας ιδιότυπος – παράξενος πόλεμος, κυρίως Ελληνοβουλγαρικός που είχε την ιδιοτυπία να γίνεται σε ξένο έδαφος, το έδαφος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας. Κατά τη διάρκειά του δεν έγινε καμιά ανοιχτή μάχη Ελληνικών – Βουλγάρικών στρατευμάτων και ούτε υπήρξε επίσημη κήρυξη πολέμου από τη μια χώρα στην άλλη.(αυτό θα γίνει το 1913).για να κατανοήσουμε καλύτερα τα γεγονότα ,θα πρέπει να εξετάσουμε ορισμένα ιστορικοπολιτικά, πολιτισμικά ,γεωγραφικά στοιχεία της περιοχής τη συγκεκριμένη χρονική περίοδο.
Τον μακεδονικό αγώνα τον γέννησαν δύο άλλοι πόλεμοι. Ο Ρωσοτουρκικός του 1877 – 1878 με τη συνθήκη του Αγίου Στεφάνου που γέννησε και εξέθρεψε τον Βουλγαρικό μεγαλοϊδεατισμό και ο Ελληνοτουρκικός του 1897 με την άδοξη ήττα και τη γενική αποκαρδίωση, που παγίωσε την άποψη για την αδυναμία της Ελλάδας να διεκδικήσει τη Μακεδονία.
Έχει καθιερωθεί η άποψη ότι ο πόλεμος αυτός βάσταξε από το 1904 έως το 1908, όταν επικράτησαν οι Νεότουρκοι και το σύνταγμα ( Χουριέτ – ελευθερία ). Το σωστότερο όμως θα ήταν πως χωρίζεται σε δύο άτυπες περιόδους. Από το 1897-1904 περίοδο της βουλγαρικής τρομοκρατίας και της Ελληνικής αδράνειας και 1904-1908 οπότε έχουμε την αντίδραση του Ελληνικού στοιχείου που οδηγεί σε ένοπλη αναμέτρηση. Θεωρώ σωστότερο να λέμε πως τελείωσε ( αν τελείωσε) το 1912.
Για του λόγου το αληθές : Το Σεπτέμβριο του 1900 οι κομιτατζήδες πυροβολούν πισώπλατα τον καπετάν Κώττα έχοντας ως στόχο τη σφαγή των « γραικομάνων » των σλαβόφωνων εκείνων ελλήνων που στέκονταν εμπόδιο στα σχέδια τους. Αλλά και το 1912 λίγο πριν τους βαλκανικούς πολέμους οι οπλαρχηγοί Λάζος Δουγιάμας και Αθανάσιος Μπέτσιος δολοφονούνται από του βούλγαρους.
Η Μακεδονία δεν είχε συμπεριληφθεί στο νεοσύστατο Ελληνικό κράτος παρόλη την ενεργή συμμετοχή της στην επανάσταση του 1821 αλλά και τους συνεχείς αγώνες της μετά το 1830. Τα γεωγραφικά της όρια ορίζονταν προς Δ. με τη γραμμή Πίνδου-Γράμμου-Πρεσπών –Αχρίδας, προς Α. ο Νέστος και η Ροδόπη, προς Ν. το Αιγαίο και ο ¨Όλυμπος –τα Καμβούνια και τα Χάσια και προς Β. η γραμμή Σκάρδου –όρους Ρίλα.
Διοικητικά ήταν χωρισμένη κατά την Τουρκοκρατία στα τρία «προβληματικά βιλαέτια» Μοναστηρίου, Θεσσαλονίκης, Σκοπίων στα οποία η Τουρκία διατηρούσε 200.000 στρατό. Στο μοναστήρι ήταν η έδρα του 3ου σώματος στρατού με 10.000 άνδρες και 100 κανόνια. Τη δεκαετία λοιπόν του 1860 με αιχμή το εκκλησιαστικό ζήτημα ξεσπά η Ελληνοβουλγαρική διαμάχη. Οι πάντοτε μαέστροι του «διαίρει και βασίλευε» Τούρκοι επιτρέπουν την ίδρυση της Εξαρχίας η οποία επιδιώκει την εκκλησιαστική χειραφέτηση του Βουλγαρικού λαού ,αλλά ο βουλγαρικός εθνικισμός τη χρησιμοποιεί για να επεκταθεί σε βάρος της Ελλάδας στη Μακεδονία και τη Θράκη. Στο σχέδιο αυτό εντάσσεται και η πραξικοπηματική προσάρτηση της Ανατολικής Ρωμυλίας παρά την έντονη παρουσία του Ελληνικού στοιχείου. Ακολούθως το 1895 ιδρύθηκε στη Σόφια η «ανώτατη Μακεδονική Επιτροπή» (γνωστότερη ως Κομιτάτο).
Έτσι λοιπόν στις αρχές του 1900 η Β.Μ.Ρ.Ο. αρχίζει να αναλαμβάνει δράση με τη δημιουργία ενός πυκνού δικτύου οπαδών- στελεχών ,πρακτόρων και βεβαίως στρατιωτικών τμημάτων κρούσης .Σε κάθε χωριό στο οποίο είχαν επιρροή δημιουργούσαν μια «επιτροπή» με αρχηγό το «Νατσάλνικ» ,τον ταμία , τον σύνδεσμο, τους αγγελιοφόρους και ένα είδος λαϊκού δικαστηρίου. Επίσης σχηματίζονταν σε κάθε χωριό ένοπλες ομάδες ( Μιλίτσια ) προορισμένες να βοηθούν τις τακτικές συμμορίες σαν εφεδρεία.
Κάθε ένοπλη ομάδα είχε τον αρχηγό της που ονομαζόταν Βοεβόδας Οι οπλίτες έφεραν τουφέκια Μάνλιχερ, περίστροφο, 200 σφαίρες ,χειροβομβίδες και ένα μαχαίρι . Η στολή τους ήταν απλή ,από αδιάβροχο ύφασμα. Αντί για υποδήματα φορούσαν τσαρούχια και χοντρές κάλτσες δεμένες με κορδόνια σταυρωτά ως το γόνατο. Για πανωφόρια είχαν κάπες από μαλλί και στο κεφάλι φορούσαν τραγιάσκες. Η αποστολή τους ήταν να οργανώνουν τον αγώνα και να τρομοκρατούν και να τιμωρούν όσους αντιδρούσαν.
Έτσι οι ομάδες αυτές των κομιτατζήδων ξεκίνησαν ένα όργιο διώξεων κατά των Ελληνόφωνων ,Σλαβόφωνων και Βλαχόφωνων κατοίκων της Μακεδονίας.
Τα θύματα ήταν κυρίως Ιερείς, Δάσκαλοι, Επιστήμονες, Προύχοντες και οικονομικοί παράγοντες. Ο στόχος ήταν απλός και συνάμα πολύ κυνικός. Ο προσηλυτισμός στη Βουλγαρική Εξαρχία και η ενσωμάτωση των εδαφών της Μακεδονίας στη Βουλγαρία.
